شهر (Urban)

در این پست با شبکه هنر و معماری ستاوین همراه باشید تا نگاهی به موضوع شهری (city) داشته باشیم ... جهت درک بهتر در ابتدا از کل به جزء ( مقیاس بالاتر ) شروع میکنیم  با ما همراه باشید ...

زمین : 

شکل زمین : شکل زمین مانند یک کره‌است با این تفاوت که بر روی دو قطب آن و در راستای محور میان آن دو، دچار پهن شدگی و در گرداگرد استوا دچار بیرون زدگی شده‌است (شکم داده‌است). این بیرون زدگی در ناحیهٔ استوا، به دلیل گردش زمین به وجود آمده‌است و باعث ایجاد اختلاف ۴۳ کیلومتری میان قطر زمین در مدار استوایی و قطر آن میان دو قطب شده‌است. ( ویکی پدیا )

کوه اورست با بلندی ۸۸۴۸ متر بالاتر از سطح آزاد دریاها

 درازگودال ماریانا با عمق ۱۰٬۹۱۱ متر پایین‌تر از سطح آزاد دریاها

به ترتیب بلندترین و عمیق‌ترین نقاط در سطح کرهٔ زمین‌اند.

مقیاس چیست ؟

مقیاس نسبت یک فاصله روی نقشه به فاصله متناظر آن روی زمین است. 

این مفهوم ساده بواسطه انحنای کره زمین پیچیده می‌شود. چرا که انحنای زمین باعث تغییرات مقیاس در امتداد نقشه می‌شود. از این رو مقیاس را در 2 معنای متفاوت به کار می‌برند.

مقیاس در معنای نخست، نسبت اندازه کره تولید شده به کره زمین را می‌گویند. کره تولید شده یک مدل مفهومی از کره زمین است که کوچک شده و نقشه از آن تصویر می‌شود. این نوع مقیاس را مقیاس اسمی می‌گویند.

مقیاس در معنای دوم، به تغییرات مقیاس در امتداد یک نقشه اطلاق می‌شود. این مقیاس نسبت مقیاس نقاط نقشه‌بردای شده به مقیاس اسمی است که به آن ضریب مقیاس می‌گویند.

اگر محدوده نقشه به اندازه کافی کوچک باشد که تحت تاثیر انحنای زمین قرار نگیرد، مثل نقشه یک شهر، می‌توان از یک مقدار به عنوان مقیاس، بدون ایجاد خطای اندازه‌گیری استفاده کرد. اما در نقشه‌هایی که مناطق بزرگ یا کل کره زمین را پوشش می‌دهند مقیاس نقشه در اندازه گیری فواصل کم‌فایده یا حتی بی‌فایده می‌شود. سیستم تصویر نقشه در درک چگونگی تغییرات مقیاس در امتداد نقشه حیاتی است .

انواع مقیاس نقشه در نقشه برداری چیست؟

مقیاس انواع مختلفی دارد از جمله : مقیاس خطی ،مقیاس ترسیمی و مقیاس توصیفی.

مقیاس ترسیمی چیست؟

این نوع معمولا در زیر نقشه ها و به شکل یک پاره خط رسم می شود که از چپ به راست درجه بندی خاصی دارد ممکن است با سایر مقیاس ها در نقشه برداری نیز دیده شود. مقیاس خطی یا ترسیمی به ما می گوید که فاصله ترسیمی نقشه نشان دهنده یک فاصله واقعی خاص روی زمین است.

مقیاس 1/2000 یعنی چه؟

مقیاس 1/2000 یعنی یک عارضه روی نقشه دوهزار بار کوچکتر از اندازه اصلی است.

بیان مقیاس :

مقیاس نقشه ممکن است به صورت‌های زبانی، نسبت و یا کسری بیان شود.

زبانی:               یک سانتی‌متر به یک کیلومتر

نسبت:              1:100000

کسری:            1/100000

مقیاس‌های متداول :

 تاسیسات  و طراحی صنعتی

1:1

1:2.5

l:5

1:10

1:25

 معماری 

1:50

1:100

1:150

1:200

1:250

1:500

1:1000

شهرسازی

1:500

1:1000

1:2000

1:5000

1:25000

1:50000

1:250000

زمین‌شناسی

1:25000

1:50000

1:250000

 شهر و منشأ پیدایش شهر :

بدلیل ماهیت مبهم و پیچیده شهر تا کنون تعاریف بسیار زیادی از شهر مطرح شده است. 

سازمان ملل متحد، در سال ۱۳۶۷ خورشیدی، شهر را چنین، تعریف می‌کند:

شهر، مکانی با تراکم بالای جمعیت و مرکزیت سیاسی، اداری و تاریخی است که در آن، فعالیت اصلی مردم، غیر کشاورزی است و دارای مختصات شهری بوده که از طریق دولتی محلی، اداره می‌شود.

شاخص‌های تفکیک شهر از روستا ، عبارت است از:

وسعت
وضعیت و نوع فعالیت اقتصادی
درجه اشتغال و قشربندی اجتماعی
درجه پیچیدگی روابط و مناسبات
چگونگی بهره‌گیری از نهادهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی
میزان و ترکیب جمعیت

به منظور تعریف شهر ، می­ توان از جنبه های مختلف آن را مورد بررسی قرار داد:

تعریف شهر از منظر اقتصاد : شهر محلی است که غالب فعالیت های آن صنعت و خدمات باشد.
تعریف شهر از منظر جمعیت : بر اساس استانداردهای جمعیتی کشورهای مختلف متفاوت است. مثلا در ایالات متحده ۲۵۰۰ نفر
تعریف شهر از منظر مساحت: گاهی شهر را بر اساس مساحتی که دارد می توان تعریف کرد.
تعریف شهر از منظر فرهنگ: زبان ، ویژگی های رفتاری مشترک و … می تواند مبین وجود یک شهر باشد.
تعریف شهر از منظر سازمان سیاسی ، اداری : در روستاها چارچوب سازمان یافته سیاسی ، اداری موجود نیست ولی در شهر می توان آن را یافت.
تعریف شهر از منظر معیار کالبدی: شهر جایی است که از یک نظم در طراحی و کالبد تبعیت می کند.
تعریف شهر از منظر تکنولوژی : معیاری است که بر اساس آن شهر را محل تبلور تکنولوژی می دانند.
تعریف شهر از منظر اکولوژی (زیست بوم): شهر محصول تلاش انسان جهت غلبه بر محیط طبیعی است.
تعریف شهر از منظر جامعه شناسی: شهر ، مکان کنش­ های اجتماعی در ابعاد مختلف برای گروه های اجتماعی است.