پارک Doca Linear ، اثر تیم طراحی Natureza Urbana ، برزیل

در این محتوا با شبکه هنر و معماری ستاوین همراه باشید تا نگاهی به پارک خطی دکا (Doca Linear Park)، اثر تیم طراحی Natureza Urbana ، یکی از شاخص‌ترین پروژه‌های بازآفرینی شهری در بلم برزیل داشته باشیم؛ پروژه‌ای که توانسته با تکیه بر معماری منظر، زیرساخت‌های سبز و بازخوانی هویت تاریخی آب، رابطه از دست‌رفته شهروندان با رودها و کانال‌های طبیعی را دوباره زنده کند.

پروژه پارک خطی دُکا، طراحی‌شده توسط Natureza Urbana، در زمینی به وسعت ۴۰٬۰۸۰ مترمربع و در امتداد کانال اصلاح‌شده‌ی Igarapé das Almas اجرا شده است؛ کانالی که در گذشته بخشی از ساختار هیدرولوژیک منطقه Reduto محسوب می‌شد و به‌تدریج در روند توسعه شهری زیر ساختارهای سخت‌افزاری مدفون شده بود. این پروژه با تبدیل این کانال ۱.۲ کیلومتری به یک فضای عمومی پویا، هویت آب‌محور شهر را دوباره احیا کرده است.

در گذشته، این محدوده شهری فاقد فضاهای عمومی، سایه، نفوذپذیری مناسب و تعاملات اجتماعی بود؛ خودروها بر خیابان‌ها سلطه داشتند و کیفیت محیطی به‌طور چشم‌گیری پایین بود. اما امروز، با تکیه بر طراحی هوشمندانه و نگاه انسان‌محور، این فضا به یکی از مهم‌ترین میراث‌های شهری رویداد COP30 بدل شده است.

بازگشت آب به زندگی شهری

با الهام از اندیشه‌های آیتون کرناک که می‌گوید:
«باشد که این رودها، که بسیار پیش از ما وجود داشته‌اند، خرد خود را به ما ببخشند و راهی برای بهتر زیستن بیاموزند.»
آب در این پروژه به عنصر راهبر تبدیل شده است.

طراحی، کانال را دوباره به زندگی روزمره مردم بلم پیوند می‌زند؛ جایی که آب نه فقط یک عنصر طبیعی، بلکه یک نشانه فرهنگی و اجتماعی است. در طول مطالعه این پروژه نیز، همراهی مخاطبان با ستاوین، فرصتی فراهم می‌آورد تا اهمیت هویت آب‌محور در ساخت شهرهای پایدار، از نگاه نزدیک‌تری دیده شود.

راهبردهای اکولوژیک و بازآفرینی شهری

این پارک حاصل مجموعه‌ای از راهکارهای زیست‌محیطی، هیدرولیکی و منظر شهری است که شامل موارد زیر می‌شود:

۱. تقویت زیرساخت سبز و تنوع زیستی

حفظ پوشش گیاهی موجود

کاشت گونه‌های بومی

استفاده از راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت برای بهبود کیفیت آب کانال

کنترل ورود زباله‌ها و پساب‌ها از بافت اطراف

۲. ایجاد ارتباط اجتماعی و فضاهای عمومی پویا

در طول پارک مجموعه‌ای از فضاهای متنوع شکل گرفته است، از جمله:

مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری

سکوهای تماشای منظره

کیوسک‌ها و فضاهای خدماتی

زمین‌های بازی کودکان

فضاهای ورزشی

پارک سگ‌ها

باغچه‌های نشیمن و فضاهای سایه‌دار

این تنوع عملکردی، پارک دُکا را به فضایی چندمنظوره، در دسترس و دموکراتیک تبدیل کرده است که ساکنان و گردشگران می‌توانند در آن به تعامل، تفریح و آرامش بپردازند.

تعامل با جامعه و احترام به محیط

فرآیند طراحی با مشارکت مستقیم جامعه، مدارس و گروه‌های محلی انجام شده است تا نیازهای واقعی و روزمره ساکنان در برنامه‌ریزی لحاظ شود. این رویکرد مشارکتی با ارزش‌های ستاوین در توجه به کاربر و زمینه‌گرایی معماری هم‌راستاست و می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای پروژه‌های مشابه باشد.

نتیجه و اثربخشی اجتماعی

پارک خطی دُکا، بخشی از شبکه گسترده‌تری از پروژه‌های زیرساختی، بهداشتی و بازآفرینی شهری است که در مجموع به حدود نیم‌میلیون نفر خدمت‌رسانی می‌کند. این پارک امروز به نشانه‌ای تازه از هویت شهری بلم تبدیل شده و نشان می‌دهد که چگونه یک کانال متروکه می‌تواند به ستون فقرات اجتماعی و اکولوژیک یک منطقه بدل شود.

این پروژه، در کنار ارزش‌های بصری و عملکردی خود، دستاوردی مهم برای آینده توسعه شهری در آمازون است؛ مدلی که با احترام به منابع طبیعی، تاریخ و فرهنگ شکل گرفته و می‌تواند راهی برای شهرهای پایدار آینده باشد.

برای مشاهده تصاویر و مستندات بیشتر ، مخاطبین گرامی می‌توانند به بخش «تصاویر بیشتر» مراجعه کنند.