تلفیق مهندسی و کشاورزی:گلخانه نوآورانه دایسون

هنگامی‌که نام شرکت «دایسون» به گوش می‌رسد، بیشتر افراد یاد جاروبرقی‌ها و تصفیه‌هواهای پیشرفته می‌افتند. اما این برند نوآور، حالا وارد دنیای کشاورزی شده و نگاه مهندسی خود را به مزرعه‌داری توت‌فرنگی معطوف کرده است. شاید این حرکت در ابتدا عجیب به نظر برسد، اما جیمز دایسون، بنیان‌گذار شرکت، آن را منطقی می‌داند و معتقد است: «رشد دادن، همانند ساختن است.» تمرکز اصلی دایسون، بهره‌گیری از فناوری برای بهینه‌سازی فرآیندها و ارتقای کیفیت محصولات است.

در گلخانه‌ای پیشرفته و عظیم در لینکلن‌شر بریتانیا، ناوگانی از ربات‌ها و ماشین‌آلات منحصر‌به‌فرد در حال دگرگون ساختن شیوه‌های کشت، محافظت و برداشت توت‌فرنگی هستند. قلب این عملیات، مجموعه‌ای از چرخ‌های عظیم است که هرکدام وزنی در حدود ۵۰۰ کیلوگرم دارند. این چرخ‌ها با ابعادی برابر با ۲۴ متر طول و ۵ متر ارتفاع، میزبان ردیف‌های متعددی از گیاهان توت‌فرنگی‌اند. حرکت آرام و پیوسته این سازه‌های چرخان، امکان تابش یکنواخت نور خورشید به همه گیاهان را فراهم می‌کند. راب کایل، مهندس شرکت دایسون، این سیستم را «بزرگ‌ترین سازه‌ای که تاکنون توسط دایسون ساخته شده» توصیف کرده است.

این طراحی خلاقانه، افزون بر توزیع بهینه نور، موجب افزایش تراکم کشت در واحد سطح و کاهش قابل‌توجه اشغال زمین می‌شود. حفظ سلامت این حجم انبوه از گیاهان، بدون بهره‌گیری از فناوری پیشرفته، امکان‌پذیر نیست. ربات‌های تخصصی با تاباندن اشعه فرابنفش، به‌طور منظم در میان ردیف‌ها گشت می‌زنند و کپک‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برند؛ بدون آنکه آسیبی به میوه وارد شود. این روش نیاز به استفاده از مواد شیمیایی را به حداقل می‌رساند و مزایای زیست‌محیطی و سلامت‌محور چشمگیری به همراه دارد.

ربات دیگری موسوم به «ربات پخش‌کننده» نیز، حشرات مفید را بر روی گیاهان آزاد می‌کند. این حشرات شکارچیان طبیعی آفات مضر هستند و به‌جای سموم سنتتیک، نوعی کنترل زیستی مؤثر ارائه می‌دهند. با رسیدن میوه‌ها به مرحله برداشت، مجموعه‌ای از بازوهای رباتیک با حرکاتی نرم و دقیق، توت‌فرنگی‌های رسیده را بدون آسیب یا له‌شدگی جدا کرده و برای بسته‌بندی آماده می‌سازند.

گلخانه دایسون، تنها نمادی از پیشرفت فناورانه نیست، بلکه نمونه‌ای ممتاز از معماری پایدار در بستر کشاورزی است. انرژی مورد نیاز از طریق یک واحد «هضم بی‌هوازی» تأمین می‌شود که با تجزیه غلات، گاز تولید کرده و توربین‌های برق را به حرکت درمی‌آورد. حرارت مازاد نیز برای گرم‌کردن فضا استفاده شده و باقی‌مانده این فرآیند به‌عنوان کود آلی به زمین‌های اطراف بازمی‌گردد. بارانِ جمع‌آوری‌شده از سقفی به طول ۷۶۰ متر برای آبیاری استفاده می‌شود و روشنایی مصنوعی تنها در مواقع ضروری جایگزین نور طبیعی می‌گردد.

نتیجه این طراحی هوشمندانه و پایدار، تولید سالانه بیش از ۱۲۵۰ تُن توت‌فرنگی در محیطی کنترل‌شده و پیشرفته است. ربات‌های چرخ‌دار غول‌پیکر دایسون و همکاران خودکارشان، مرزهای کشاورزی مدرن را جابه‌جا کرده‌اند. در تلاقی فناوری، پایداری و بهره‌وری، آینده کشاورزی توت‌فرنگی روشن‌تر و خوشمزه‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.