مدرسه ویلونگ ، اثر منگ یان و دفتر URBANUS — بازسازی پیوندهای شهری و فرهنگی در شنژن

در این محتوا با شبکه هنر و معماری ستاوین همراه باشید تا نگاهی به پروژه‌ی مدرسه ویلونگ (Weilong School) اثر منگ یان و دفتر URBANUS در شهر شنژن داشته باشیم. پروژهٔ مدرسه ویلونگ — شامل مدرسهٔ ابتدایی و متوسطه — در سال ۲۰۲۴ در شهر شنژن، چین به مساحت حدودی ۷۳٬۵۱۱ متر مربع تکمیل شد. تیم معماران را منگ یان و دفتر URBANUS رهبری کردند و عکاسی این پروژه توسط TAL انجام شده است. مشاوران سازه، آکوستیک، فضای سبز و دیگر تخصص‌ها از شرکت‌ها و مؤسسات مختلف چینی همکاری داشته‌اند تا پروژه به صورت فراگیر و بین‌رشته‌ای تحقق یابد.

منگ یان دربارهٔ رویکرد طرح می‌گوید: «ما ساخت آکادمی‌ها را فرصتی برای احیای فرهنگِ جامعه می‌بینیم. پیشنهاد ما تنها درصدد ترمیم ساختار فضایی موجود شهر نیست، بلکه می‌کوشد رشته‌های فرهنگی ارزشمندِ نهفته در پیرامون را ردیابی و آشکار سازد. هدف ما پروراندن آیندهٔ محله و بافتنِ فضای شهری گسترده‌تر و زندگی شهری غنی‌تر از طریق طراحی دو مدرسهٔ نو است.»

سایت پروژه در تلاقی بافت‌های مسکونی، پارک‌های صنعتی و یک روستای شهری قرار گرفته است. در ورودی آن روستا، معبد داوانگ بوگونگ زیر یک درخت چندصدساله واقع شده که هنوز مراسم و دودِ عود در آن ادامه دارد. چندصد متر شمال‌تر کاروانسراها (خانه‌های حصارکشی هاکا) و بنای تاریخی قیکسینگ شیجو قرار دارد. از شمال تا جنوب، دو تپه و یک درخت تنها محوری شهری-طبیعی-فرهنگی را ترسیم می‌کنند. مدرسه ویلونگ در گوشهٔ شمال‌شرقی و مجاور یک راهِ شهری اصلی جانمایی شده، در حالی که مدرسهٔ وی وو (Weiwu School) در جنوب‌غربی و در مجاورت یک رود کوچک قرار دارد؛ در میان آن‌ها مجتمع‌های مسکونی بلندمرتبه‌ای دیده می‌شوند.

در فرهنگ هاکا، فرمِ الگووارِ سکونت — خانه‌های حصارکشی — ویژگی‌هایی چون حس قویِ قلمرو و فضاهای اندرونی لایه‌لایه دارد. با الهام از این ساختار سنتی، تیم طراحی منطق فضایی خانه‌های حصارکشی را به زبان معاصر بازخوانی کرده است. هدف، پژوهش ساختارِ نوع‌شناختیِ منطقه‌ای و خلقِ مکان بر مبنای هویت محلی، بازتعریف مرزهای محوطهٔ مدرسه، تبدیلِ مدرسه به منبعی مشترک برای جامعه و جست‌وجوی راهکارهای نوآورانه برای مدیریت فضای عمومی بوده است.

مدرسهٔ ویلونگ از توده‌ای افقی و پیوسته پیروی می‌کند که از ساختمان‌های عمودی و مقیاس‌پراشتباهِ اطراف متمایز می‌شود؛ در پیرامون، تراکم به صورت لایه‌لایه در یک تودهٔ محصورِ پیوسته سامان می‌یابد و درونِ مدرسه را به حیاط‌هایی باغ‌مانند شبیه به مناظرِ لینگ‌نان باز می‌کند.

فضاهای عملکردیِ مشترک در لبه‌های سایت قرار گرفته‌اند؛ سنگفرش‌های ستون‌دار در طبقهٔ همکف رو به شهر گشوده و راهروها تا میانِ جامعه امتداد یافته‌اند و بدین‌ترتیب رابطی مرکب میان مدرسه و محله شکل می‌گیرد. طراحی مدل فضاییِ خلاقانه‌ای به نام «واحدهای مدرسه + خوشه‌های راهرویی» معرفی می‌کند — سیستمِ حیاطیِ سنتی را به چند واحد مدرسهٔ مستقل وارونه می‌کند، به‌طوری که هر واحد متناسب با مرحلهٔ یادگیری مشخصی سازمان می‌یابد.

برای کودکانِ خردسال، رمپ‌های گرد و گذرگاه‌های بازی‌محور کنجکاوی و کاوش را تشویق می‌کنند؛ برای دانش‌آموزانِ میانی، میدان‌های رنگ‌بندی‌شدهٔ گسترده امکان دویدن و تحرک آزاد را فراهم می‌آورند؛ و برای دانش‌آموزانِ بزرگ‌تر، باغ‌های نیمه‌دار و فضای سبز ریتمی آرام‌تر فراهم می‌کنند که میان تمرکز و گفتگو توازن برقرار سازد.

شبکهٔ ستاوین در بررسی این‌گونه نمونه‌ها تلاش می‌کند تا ایده‌ها و راهکارهای قابلِ اقتباس را به خوانندگانِ حرفه‌ای و عام ارائه دهد؛ آن‌چه در ویلُنگ رخ داده نمونه‌ای خواندنی از ترکیبِ پژوهشِ نوع‌شناختی، سرشتِ محلی و برنامه‌ریزیِ آموزشی است که می‌تواند در محله‌های شهری دیگر نیز الهام‌بخش باشد.

برای دیدن تصاویر و مستندات بیشتر در ارتباط با موضوع، مخاطبین به بخش «تصاویر بیشتر» مراجعه کنند.