نیمی از معماران حرفه‌ای جهان امروز از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

در تازه‌ ترین گزارش دیجیتال صنعت ساخت‌وساز که در سال ۲۰۲۵ منتشر شد، نتایج قابل توجهی به چشم می‌خورد: تقریباً نیمی از معماران حرفه‌ای اکنون از ابزارهای هوش مصنوعی در کار روزمره خود استفاده می‌کنند.این تحول، نشانه‌ی آغاز دورانی تازه در معماری دیجیتال است؛ دورانی که در آن، مرز میان خلاقیت انسانی و توان پردازشی ماشین‌ها روزبه‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.

از تردید تا تحول؛ پنج‌برابر شدن استفاده از هوش مصنوعی:

در سال ۲۰۲۰، تنها کمتر از ۱۰٪ از فعالان حوزه‌ی ساخت‌وساز از فناوری‌های مبتنی بر AI بهره می‌بردند. اما طبق گزارش جدید NBS، این رقم اکنون به بیش از ۴۰٪ در کل صنعت و ۴۹٪ در میان معماران رسیده است.

کاربردهای هوش مصنوعی در معماری متنوع‌اند:

نگارش و بازبینی اسناد فنی و متنی (۳۲٪)،

جست‌وجوی اطلاعات تخصصی (۳۱٪)،

تحلیل داده‌های پروژه یا تولید ایده‌های طراحی (۲۰٪).

این آمارها نشان می‌دهند هوش مصنوعی دیگر ابزار آزمایشی نیست، بلکه به یار استراتژیک معماران در مدیریت داده، تصمیم‌گیری و خلق ایده تبدیل شده است.

افزایش بهره‌وری، پایداری و ایمنی ساختمان‌ها:

نتایج پژوهش حاکی از خوش‌بینی گسترده میان معماران است:

۷۰٪ معتقدند هوش مصنوعی بهره‌وری کار را بالا می‌برد.

نزدیک به نیمی از پاسخ‌دهندگان بر این باورند که AI می‌تواند به اهداف پایداری محیطی کمک کند.

۴۰٪ نیز از نقش آن در افزایش ایمنی ساختمان‌ها سخن گفته‌اند.

در حوزه‌ی طراحی پایدار، AI با سرعت بالا داده‌های مصالح، استانداردهای زیست‌محیطی و مدل‌های چرخه عمر را تحلیل می‌کند. اما همچنان این معماران هستند که چشم‌انداز پایداری را تعریف می‌کنند و تصمیم‌های کلیدی را می‌گیرند — یادآور این واقعیت که هوش مصنوعی جایگزین خلاقیت انسانی نیست، بلکه آن را تقویت می‌کند.

زیرساخت‌های دیجیتال: از BIM تا Cloud

هم‌زمان با رشد AI، فناوری‌های مکملی چون BIM و فضای ابری (Cloud Computing) نیز نقش پررنگ‌تری یافته‌اند:

۷۵٪ از معماران برای همکاری در پروژه‌ها از ابزارهای ابری استفاده می‌کنند.

۷۴٪ از متخصصان معماری از BIM بهره می‌برند و ۳۳٪ آن را بنیان تحول دیجیتال می‌دانند.

به‌ویژه پس از دوران کرونا، همکاری‌های ابری و مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به ستون فقرات فرآیند طراحی و ساخت دیجیتال تبدیل شده‌اند؛ جایی که داده‌ها، ترسیم‌ها و تصمیم‌ها در یک بستر واحد و اشتراکی جریان دارند.

از شک تا اعتماد دیجیتال:

یکی از نکات کلیدی گزارش، افزایش اعتماد به فناوری در صنعت ساخت‌وساز است. در حالی که تا چند سال پیش بسیاری از معماران نسبت به دیجیتالی‌شدن محتاط بودند، اکنون نیمی از آن‌ها معتقدند این صنعت دیگر از سایر حوزه‌ها عقب نیست.
این تحول ذهنی، نشانه‌ی ورود معماری به مرحله‌ی تازه‌ای از بلوغ دیجیتال است؛ مرحله‌ای که در آن فناوری نه تهدید، بلکه فرصت محسوب می‌شود.

نگاه به آینده:

گزارش NBS 2025 تصویری از صنعتی در حال پوست‌اندازی ارائه می‌دهد. معماران اکنون با ترکیب هوش مصنوعی، BIM و ابزارهای ابری، مسیر تحول دیجیتال را رهبری می‌کنند.
موفقیت آینده در این است که بدانیم کدام فناوری واقعاً کیفیت طراحی، خلاقیت و پایداری را ارتقا می‌دهد.
در جهانی که داده‌ها و الگوریتم‌ها به بخشی از فرآیند طراحی بدل شده‌اند، معمار آینده نه صرفاً طراح فضا، بلکه طراح ارتباط میان انسان و فناوری خواهد بود.