بحران سناریو در معماری مسکن؛ دکتر علیرضا رضوانی
بحران سناریو در معماری مسکن؛ ضرورت بازنگری در آموزش و طراحی معماری مسکونی
دکتر علیرضا رضوانی
طراحی معماری مسکونی، در مقایسه با سایر کاربری‌ها، سهمی بسیار بالا از پروژه‌های ساختمانی در کشور را به خود اختصاص می‌دهد؛ اما متأسفانه آموزش این حوزه در دانشکده‌های معماری، از غنای لازم برخوردار نیست. تمرکز بیش از حد بر پروژه‌های فرهنگی و نمایشگاهی، و غفلت از نیازهای واقعی شهروندان در حوزه سکونت، موجب فاصله‌ای معنادار میان آموزش معماری و نیازهای جامعه شده است.
در تجربه‌ای آموزشی در درس «طرح پنج»، سعی شد این چالش‌ها در سطح آموزش مطرح شود. دانشجویان، طراحی یک واحد مسکونی را براساس شخصیت، نیاز و آرزوهای یک فرد خاص تمرین کردند. هدف این تمرین، فراتر رفتن از کلیشه‌های رایج پلان‌کشی و ایجاد سناریویی شخصی‌سازی‌شده برای سکونت بود.
اما نتایج تمرین، چند نکته مهم را روشن کرد:
۱. اغلب دانشجویان، از طراحی یک سناریوی روشن و دقیق برای زندگی ناتوان بودند.
۲. تبدیل آن سناریو به ایده طراحی با مشکلات مفهومی و فنی همراه بود.
۳. حتی در صورت تدوین سناریو، تبدیل آن به فضاهای معمارانه و قابل تجربه دشوار می‌نمود.
این چالش‌ها تنها مربوط به دانشجویان نبود، بلکه نشان از یک ضعف عمیق‌تر در نظام آموزش معماری دارد. طراحی معماری مسکونی، نه‌تنها نیازمند تسلط بر مهارت‌های فنی است، بلکه به درک عمیقی از سبک زندگی، اقتصاد، جامعه‌شناسی، فرهنگ، روان‌شناسی و معناشناسی فضا نیز نیاز دارد.
رضا دانشمیر، معمار برجسته ایرانی، در مصاحبه‌ای اشاره می‌کند:
«ما در معماری مسکونی سناریو نداریم؛ یعنی نمی‌دانیم فردی که قرار است در این خانه زندگی کند، چه نیازهایی دارد، چه سبک زندگی‌ای دارد، چه رویاهایی دارد... ما فقط پلان می‌کشیم و فضاها را نام‌گذاری می‌کنیم.»
او معتقد است که مسکن به‌جای آنکه بستر زیستن باشد، به کالایی صرفاً سرمایه‌ای تبدیل شده است. در نتیجه، کیفیت زندگی جای خود را به مترمربع داده، و معماری، خود را از مسئولیت اجتماعی و فرهنگی‌اش جدا کرده است.
پاسخ به این بحران، تنها با اصلاح نظام آموزش و رویکرد حرفه‌ای معماری ممکن است. طراحی مسکن امروز، نیازمند تیمی میان‌رشته‌ای از معمار، جامعه‌شناس، روان‌شناس، برنامه‌ریز و اقتصاددان است تا الگوهایی نوین، انسان‌محور و متناسب با تحولات فرهنگی و اجتماعی تدوین گردد.
منبع : کانال تلگرام دکتر علیرضا رضوانی : https://t.me/rezvani_archi
تذکر : استفاده از مطالب وب سایت ستاوین ( شبکه هنر و معماری ستاوین ) فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است . کلیه حقوق، محتوا و طراحی سایت متعلق به وب سایت ستاوین می‌باشد. در غیر این صورت مراتب از طریق مراجع قانونی پیگیری خواهد شد .
دوستان و همراهان عزیز ستاوین ( شبکه هنر و معماری ستاوین ) ، با نظرات و پیشنهادات سازنده خود ما را در ارائه هر چه بهتر مطالب و اهداف مان، که همانا ارتقا جایگاه و فرهنگ معماری می باشد ، یاری کنید . منتظر دیدگاه های شما عزیزان هستیم . . .
ترجمه شده توسط تحریریه ستاوین - (علیرضا اورعی)
.jpg)
